Сістэма падрыхтоўкі
да прадметнай алімпіяды ў шосты школьны дзень
Буянава Таццяна Валянцінаўна,
настаўнік беларускай мовы і літаратуры
ДУА “Беладубраўская сярэдняя школа
Касцюковіцкага раёна”
Шосты дзень тыдня – субота – арганічная частка цэласнай вучэбна-выхаваўчай сістэмы школы. Адной з важных задач, якія стаяць перад педагагічным калектывам, з’яўляецца эфектыўная арганізацыя выхаваўчай работы ў шосты школьны дзень. Яна плануецца і праводзіцца ў адпаведнасці з агульнашкольным планам работы. Асаблівая ўвага надаецца правядзенню ў суботу фізкультурна-аздараўленчай і спартыўна-масавай работы, а таксама разнастайных выхаваўчых мерапрыемстваў. Аднак, акрамя гэтага, у шосты школьны дзень арганізуюцца дадатковыя заняткі для падрыхтоўкі навучэнцаў да прадметных алімпіяд.
Работа па выяўленні адораных дзяцей пачынаецца ўжо ў пачатковай школе. З гэтай мэтай праводзяцца прадметныя алімпіяды для чацвёртакласнікаў. Эстафету алімпіяднага руху працягваюць раённыя алімпіяды па ўсіх прадметах для вучняў 5 – 9 класаў і рэспубліканская алімпіяда для вучняў 8 – 11 класаў. Пры падрыхтоўцы навучэнцаў да прадметных алімпіяд вельмі важна захоўваць пераемнасць паміж пачатковай школай і 5 класам.
Той, хто рыхтуе алімпіяднікаў, ведае, што гэта – самы працаёмкі працэс, які павінен мець сістэматычны характар. Дабіцца пэўных вынікаў, на маю думку, можна толькі тады, калі ў ідэальных прапорцыях супадаюць тры асноўныя складнікі поспеху: адоранасць навучэнца, спрыяльныя ўмовы для развіцця яго адоранасці і дастатковая кампетэнтнасць настаўніка. Зыходзячы з уласнага вопыту, магу сцвярджаць, што выніковасць, паспяховасць работы навучэнца залежыць ад яго самастойнай работы, ад уплыву соцыуму, ад работы настаўніка і ад работы бацькоў.
Падрыхтоўка да алімпіяд – гэта штодзённая і карпатлівая праца настаўніка, і сістэма такой работы ў кожнага свая. У сваёй практыцы я пачынаю з сябе і кіруюся наступным: аналізую вучэбна-метадычную і спецыяльную літаратуру, аналізую вынікі ўдзелу навучэнцаў у алімпіядзе, аналізую змест алімпіядных заданняў, абагульняю назапашаны вопыт. Сабраўшы ўвесь гэты матэрыял, пераключаюся на галоўнае – вучня.
Падрыхтоўку да алімпіяды пачынаю з пятага класа, падтрымліваючы цесную сувязь з настаўнікам 4 класа. Я лічу, што менавіта 5 клас з’яўляецца тым падмуркам, на якім грунтуюцца поспехі вучняў у наступных класах, перамогі ў алімпіядах.
Падрыхтоўка навучэнцаў да алімпіяды па беларускай мове і літаратуры ўключае ў сябе работу на ўроках, работу на факультатыўных і дадатковых занятках, індывідуальную работу. Спынюся больш падрабязна на дадатковых занятках, якія арганізуюцца па суботах.
На прыкладзе мінулага навучальнага года разгледзім, як адбывалася падрыхтоўка навучэнцаў да раённай алімпіяды па беларускай мове і літаратуры ў шосты школьны дзень. У 2017/2018 навучальным годзе ў алімпіядзе ўдзельнічалі дзве навучэнкі: Аўчыннікава Варвара (5 клас) і Міхалёва Вікторыя (7 клас).
У пачатку навучальнага года настаўнікам былі распрацаваны планы індывідуальнай падрыхтоўкі навучэнак да раённай алімпіяды па беларускай мове і літаратуры (па раздзелах мовазнаўства, пытанні па літаратуры) і зацверджаны дырэктарам школы. Работа па рэалізацыі згаданых планаў ажыццяўлялася па суботах, згодна раскладу дадатковых заняткаў і кансультацый, зацверджанаму кіраўніком установы адукацыі. У 5 класе падрыхтоўка адбывалася за кошт стымулюючых заняткаў, у 7 класе – за кошт гадзіны “Работа кабінета”.
Кожны занятак складаўся з двух блокаў: тэарэтычнага і практычнага. Мэта тэарэтычнага блока – паглыбіць і пашырыць веды па асноўных раздзелах школьнага курса мовы і літаратуры. Мэта практычнага блока – фарміраванне актуальных практычных навыкаў (рашэнне алімпіядных заданняў рознага ўзроўню).
Для падрыхтоўкі навучэнак да прадметнай алімпіяды выкарыстоўваліся заданні з раённых алімпіяд мінулых гадоў (рабілася выбарка заданняў па тэмах), а таксама з кнігі “Беларуская мова і літаратура. Алімпіяды. 5 – 6 класы” А. С. Зубко.
Па выніках удзелу ў раённай алімпіядзе па беларускай мове і літаратуры 2017/2018 навучальнага года толькі навучэнка 5 класа Аўчыннікава В. атрымала заахвочвальны водзыў. Вучаніца 7 класа Міхалёва В., на жаль, паказала свае веды, уменні і навыкі горш, чым у мінулыя гады (4 клас – Дыплом IIIступені, 5 клас – Дыплом IIступені, 6 клас – Дыплом IIIступені). Прычына бачыцца ў наступным: на працягу трох год навучэнка прымала ўдзел у трох прадметных алімпіядах (беларуская мова і літаратура, нямецкая мова, руская мова і літаратура) і заўсёды мела дыпломы. У 7 класе перавага была аддадзена рускай мове і літаратуры.
Такім чынам, падрыхтоўка навучэнцаў да прадметнай алімпіяды мае пэўную сістэму і складаецца з трох этапаў: падрыхтоўчы, рэалізацыя індывідуальнага плана падрыхтоўкі да алімпіяды, рэфлексія (вынікі рэфлексіі дапамагаюць абдумаць і пабудаваць будучую дзейнасць).
Паспяховая падрыхтоўка да алімпіяды – гэта творчасць і настаўніка, і, бясспрэчна, вучня. Раскрыццю дзіцячай адоранасці садзейнічае вялікая, правільна арганізаваная праца, а таксама стварэнне неабходных умоў, якія б садзейнічалі зацікаўленасці вучня мовай і літаратурай, заставілі б яго шчыра палюбіць гэтыя прадметы. Заўважу, што без любові да мовы і літаратуры на поспех разлічваць ніяк нельга.
разгарнуць » / « згарнуць